Τι είναι άραγε; περιοδικό ή εφημερίδα; Μυστήριο! Μερικοί αποφασίζουν να παρουσιάσουν
τις σκέψεις τους σε μορφή εφημερίδας, άλλοι σε σχήμα περιοδικού, κάποιοι
λατρεύουν το χειρόγραφο, άλλοι επιλέγουν μαυρόασπρο, άλλοι έγχρωμο.
Μερικοί χαρτί ιλουστρασιόν, μερικοί το
ταπεινό φωτοτυπικό Α4. Άλλοι, πιο ανήσυχοι και πιο «hi-tech», τη μορφή ηλεκτρονικού περιοδικού ανεβασμένο
στον Παγκόσμιο Ιστό του INTERNET.
Είτε
έτσι είτε αλλιώς, τα μαθητικά έντυπα κυκλοφορούν ολοένα και περισσότερα, από
χέρι σε χέρι, στην τάξη, στο σχολείο, στην οικογένεια, στη γειτονιά, στην πόλη.
Έγιναν από μόνα τους(;) ένας σημαντικός σχολικός θεσμός, ο οποίος βοηθά τους
μαθητές να εξασκήσουν την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους, να εκφράσουν τη
δική τους γνώμη, με το δικό τους ύφος.
Αν και
φτιαγμένα από «ερασιτέχνες δημοσιογράφους» που μάλλον δεν έχουν (ευτυχώς;)
αντιληφθεί τι είναι δημοσιογραφία, σε πολλές περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι
επαγγελματικό, με φανερά τα χαρακτηριστικά της ηλικίας των συντακτών τους: έξυπνο
και ζωντανό γράψιμο με φαντασία,
έμπνευση, ευρηματικότητα, ευαισθησία,
κριτική σκέψη, ανατρεπτικότητα. Οι τίτλοι που ξαφνιάζουν, το εξώφυλλο, το
στήσιμο, τα χρώματα, οι φωτογραφίες που συνοδεύουν και προβάλλουν τα θέματα, θυμίζουν
κανονικές εφημερίδες
και περιοδικά.
Οι
μαθητικές εκδόσεις δημιουργούνται στον
ελάχιστο ελεύθερο μαθητικό χρόνο και για αυτό μπορεί να μη συμβαδίζουν
πάντα με την επικαιρότητα. Όμως οι ανησυχίες, οι προβληματισμοί, οι αντιρρήσεις
και οι ιδέες που παρουσιάζονται είναι πάντα επίκαιρες.
Μαθητές
μικροί και μεγάλοι, με ενδιαφέροντα και ανησυχίες, κάνουν επιτόπια ρεπορτάζ και
πρωτότυπες έρευνες για ζητήματα της ηλικίας και του σχολείου τους, παίρνουν σημαντικές
συνεντεύξεις από σημαντικά πρόσωπα, σχολιάζουν τη διεθνή κατάσταση, προβάλλουν τα
καθημερινά και κρίσιμα προβλήματα της κοινωνίας μας, τα... ψέλνουν στους
τοπικούς άρχοντες αναδεικνύοντας τοπικά προβλήματα, αναφέρονται στα αρνητικά
του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Επισημαίνουν και αναλύουν τους περιβαλλοντικούς
κίνδυνους που απειλούν τη ζωή μας, αναδεικνύουν και προωθούν στοιχεία του πολιτισμού.
Διασκεδάζουν με τις γκάφες και τα λάθη τους, σατιρίζουν τους δασκάλους και τους
καθηγητές τους. Δεν διστάζουν να αναφερθούν σε θέματα ταμπού. Πολλές προτάσεις
τους ανανεώνουν και τη δική μας σκέψη, μας βγάζουν από τα συνηθισμένα, αλλάζουν
τα κριτήριά μας, μας θυμίζουν ανεκπλήρωτα όνειρα.
Με την
ανάπτυξη των Νέων Τεχνολογιών και τη, δειλή έστω, εισαγωγή τους στα σχολεία
μας, τα μαθητικά έντυπα έχουν γίνει ακόμα πιο εμφανίσιμα και πρωτότυπα. Είναι
φανερή η προσπάθεια που κάνουν οι δημιουργοί τους για τη βελτίωση των «τεχνικών»
χαρακτηριστικών τους: για την παρουσίαση και τη σύνθεση του εξωφύλλου τους ή της
πρώτης σελίδας τους, για το στήσιμο των εσωτερικών σελίδων τους, για τη
συνολική αισθητική τους ώστε αυτή να συμβαδίζει με τη ζωντάνια και την ευρύτητα
των θεμάτων τους. Η διάταξη των σελίδων, η επιλογή των γραμματοσειρών, ο τρόπος
τονισμού και ανάδειξης των κύριων σημείων με τη χρήση χρωμάτων, η προσπάθεια
για τη βελτίωση της αναγνωσιμότητά τους, είναι ένα ευχάριστο «παιχνίδι» για τους
μαθητές που αναπτύσσουν έτσι τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.
Η
παιδαγωγική σημασία των μαθητικών εντύπων στην εκπαιδευτική διαδικασία, είχε
σαν αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια η έκδοση ενός μαθητικού εντύπου να θεσμοθετηθεί
επίσημα ως μια σχολική δραστηριότητα που συνιστά ένα «καινοτόμο σχολικό πρόγραμμα».
Για να γίνει αυτό υπάρχουν προϋποθέσεις όπως π.χ. να υπάρχει υπεύθυνος
εκπαιδευτικός και συγκεκριμένη συντακτική ομάδα μαθητών οι οποίοι θα έχουν την
ευθύνη της έκδοσης. Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να υλοποιήσουν ένα τέτοιο πρόγραμμα,
συγκροτούν σε εθελοντική βάση τη μαθητική συντακτική ομάδα, επιλέγουν σε
συνεργασία με τους μαθητές τα θέματα, τα ιεραρχούν, αποφασίζουν για τον τρόπο
παρουσίασής τους, τον τίτλο, τη μορφή του εντύπου.
Η
έκδοση μιας εφημερίδας ή ενός περιοδικού είναι μια δημιουργική διαδικασία που υπηρετεί
την ανάγκη για ένα δημοκρατικό σχολείο, ανοιχτό στην κοινωνία. Είναι μια
σύγχρονη παιδαγωγική πράξη που έτσι και αλλιώς κινητοποιεί δημιουργικά τη
μαθητική κοινότητα. Μέσα από τη διαδικασία έκδοσης ενός εντύπου οι μαθητές διευρύνουν
τις γνώσεις τους, αναπτύσσουν την ικανότητά τους στην έρευνα, οξύνουν την κρίση
τους, αναδεικνύουν δεξιότητες και ικανότητες, αξιολογούν τα αποτελέσματα της
ατομικής και της συλλογικής προσπάθειας, κατανοούν τη σημασία της συνεργασίας, αποκτούν
συνείδηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, έρχονται σε επαφή με την κοινωνία. Γίνονται
έτσι δρώντα άτομα και μέρος του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Σταύρος
Κουνάδης
Εκπαιδευτικός
